ព័ត៌មាន

អ្នកប្រហែលជាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងវ័យ២០ ឬ៣០ឆ្នាំ ដែលជាវ័យពេញកំលាំងធ្វើការ។ ហើយជាញឹកញាប់ ប្រហែលមិនសូវចាប់អារម្មណ៍លើសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដោយសំអាងថាអ្នកមិនស្ថិតនៅក្នុងហានិភ័យនៃការកើតជំងឺធ្ងន់ធ្ងរទេ ដ្បិតជំងឺទាំងនេះច្រើនកើតលើមនុស្សវ័យចំណាស់។ ប្រសិនបើអ្នកគិតថាវ័យរបស់អ្នកមិនមែនជាវ័យនៃជំងឺ អ្នកគិតខុសហើយ។

យោងតាមវេជ្ជបណ្ឌិត អេរិន មីខូ ដែលអ្នកជំនាញ ខាងជំងឺបេះដូងនៃសកលវិទ្យាល័យ ចនហប់ឃីន នៅសហរដ្ឋអាមេរិចបានលើកឡើងថា ការកើនឡើងនៃបញ្ហាធាត់លើសទំងន់ និងរបៀបរបបរស់នៅដែលមិនសូវបញ្ចេញកំលាំងដូចជាអ្នកធ្វើការងារក្នុងការិយាល័យជាដើម ធ្វើអោយមានការកើនឡើងនូវបញ្ហាលើសជាតិខ្លាញ់កូឡេស្តេរ៉ូល និងការលើសសម្ពាធឈាមចំពោះប្រជាជនវ័យក្រោម៤០ឆ្នាំ។  បញ្ហាដែលលោកវេជ្ជបណ្ឌិត អេរិន បានលើកឡើងខាងដើម អាចនាំទៅដល់ជំងឺ៤ ដែលអ្នកជំនាញផ្នែកសុខភាពរកឃើញថាអាចកើតលើមនុស្សទាំងវ័យក្មេង៖

ជំងឺលើសសម្ពាធឈាម

សម្ពាធឈាមសំដៅដល់សម្ពាធនៃលំហូររបស់ឈាមទៅលើជញ្ជាំងសរសៃឈាម។ ជាធម្មតាសម្ពាធឈាមមនុស្សពេញវ័យគឺ ក្រោម 120/80 mmHg។ សម្ពាធឈាមដែលលើសពី 120/80 mmHg អាចជាសញ្ញានៃជំងឺលើសសម្ពាធឈាម។ ជំងឺលើសម្ពាធឈាម ត្រូវបានគេហៅថាជាឃាតករលាក់មុខ ដោយសារជំងឺនេះអាចនឹងមិនបង្ហាញរោគសញ្ញាសោះ តែមានឥទ្ធិពលសម្លាប់មនុស្សតាមរយៈការធ្វើអោយខូចខាតដល់បេះដូង តម្រងនោម សរសៃឈាម និងខួរក្បាល។ ការធាត់លើសទំងន់ ការពិសាជាតិអាល់កុល ភាពអសកម្មនៃរាង្គកាយ និងការបរិភោគជាតិអំបិលច្រើនត្រូវបានគេរកឃើញថាជាមូលហេតុដែលអាចនាំទៅដល់ជំងឺលើឈាមនេះ។ ការពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំអាចអនុញ្ញាតអោយអ្នកតាមដានពីសម្ពាធឈាមរបស់ខ្លួន និងធ្វើការផ្លាស់ប្តូររបៀបរបបរស់នៅដែលផ្តល់ហានិភ័យទាន់ពេលវេលា។​ 

ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ 

ជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតឡើងនៅពេលដែលលំពែងរបស់មនុស្សមិនអាចគ្រប់គ្រងបរិមាណជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមបានប្រក្រតី។ ជាញឹកញាប់គេតែងនិយាយថាជំងឺនេះច្រើនកើតឡើងតែលើមនុស្សចាស់ ប៉ុន្តែសំទុះនៃការអភិវឌ្ឍ និងភាពសម្បូរសប្បាយនៃជីវិតធ្វើអោយជំងឺនេះកើនឡើងនៅលើមនុស្សវ័យក្មេងផងដែរ។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមនេះ ត្រូវបានគេរកឃើញថាមានការកើនឡើងជាមួយនិងការធាត់លើសទំងន់។ អង្គការសុខភាពពិភពលោក ក៏ដូចជាស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានាបាននិងកំពុងធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ និងដាក់ចេញនូវវិធានការជាច្រើនទាក់ទងនិងជំងឺទឹកនោមផ្អែមនេះ តាមរយៈការបង្កើនការយល់ដឹងអំពីហានិភ័យនៃការធាត់លើសទំងន់ និងការបរិភោគជាតិស្កររួមមានការបរិភោគភេសជ្ជៈផ្អែមច្រើនលើសកំរិតជាដើម។ វិធានការផ្ទាល់ខ្លួនមួយដើម្បីជួយអ្នកក្នុងការកាត់បន្ថយហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម គឺការពិនិត្យជាតិស្ករក្នុងឈាមទៀងទាត់។ 

ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល

ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល កើតឡើងនៅពេលដែលសរសៃឈាមតូចៗដែលទៅចិញ្ចឹមខួរក្បាលផ្ទុះបែក ធ្វើអោយឈាមមិនអាចទៅចិញ្ចឹមកោសិកាខួរក្បាលបាន។ ផ្នែកនៃខួរក្បាលដែលមិនមានឈាមចិញ្ចឹមនោះនឹងរងការខូចខាតជាទំងន់ ហើយធ្វើអោយខួរក្បាលបាត់មុខងារសំខាន់របស់វាដូចជាការបញ្ជាសាច់ដុំជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ក្រោយដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល អ្នកជំងឺអាចស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួន។​ ជាញឹកញាប់ ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលកើតលើមនុស្សវ័យលើស៦៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ កត្តាហានិភ័យបាននិងកំពុងកើនឡើងចំពោះបុគ្គលវ័យក្មេងផងដែរ ជាពិសេសគឺទៅលើអ្នកដែលមានបញ្ហាលើសជាតិខ្លាញ់ លើសសម្ពាធឈាម ឬមានទឹកនោមផ្អែម។ ការតាមដានសុខភាពពិសេសជាតិខ្លាញ់អាក្រក់នៅក្នុងឈាម គឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្អមួយដែលអាចជួយអោយអ្នកជៀសផុតហានិភ័យនៃការដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។

ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំនិងចុងពោះវៀនធំ

ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរកឃើញថាមនុស្សដែលមានអាយុកាន់តែច្រើនប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ និងចុងពោះវៀនធំកាន់តែខ្លាំង។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គេចាប់ផ្តើមសង្កេតឃើញជំងឺប្រភេទនេះកើតឡើងកាន់តែញឹកញាប់លើមនុស្សវ័យក្មេង។ បើយោងតាម វេជ្ជបណ្ឌិត នីឡូ អាសាដ ដែលជាសាស្រ្តាចារ្យរងផ្នែកមហារីកវិទ្យានៃសកលវិទ្យាល័យចន ហប់ឃីន បច្ចុប្បន្ននេះគេមិនទាន់កំណត់មូលហេតុអោយបានច្បាស់លាស់នៅឡើយទេថាហេតុអ្វីជំងឺនេះចាប់ផ្តើមកើតច្រើនលើប្រជាជនវ័យក្មេង។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការតាមដានសុខភាពជាទៀងទាត់​ក៏ដូចជាការពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យនៅពេលដែលលោកអ្នកមានបញ្ហាទាក់ទងពោះវៀនធំដូចជាការបត់ជើងធំឬចលនាពោះវៀនធំមិនប្រក្រតីគឺជាជម្រើសដ៏ត្រឹមត្រូវដើម្បីធានាថាមិនយឺតពេលប្រសិនបើមានបញ្ហាមហារីកនេះកើតឡើង។

សរុបសេចក្តីមក ការយកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សាសុខភាពគឺជារឿងចាំបាច់មិនអាចព្រងើយកន្តើយបានឡើយ មិនថាអ្នកស្ថិតនៅក្នុងវ័យណានោះទេ។ 

កញ្ចប់ពិនិត្យសុខភាពប្រចាំឆ្នាំសម្រាប់វ័យក្រោម៤០ឆ្នាំ

ឯកសារយោង:

• https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/5-health-problems-youre-actually-not-too-young-for
• https://www.cdc.gov/bloodpressure/about.htm
• https://www.cdc.gov/diabetes/basics/diabetes.html
• https://www.cdc.gov/stroke/about.htm

ថ្នាំ72ម៉ោងឬ ថ្នាំពន្យារកំណើតបន្ទាន់ ឬគេហៅថា morning-after pill ជាថ្នាំការពារពីការមានផ្ទៃពោះ បន្ទាប់ពីការរួមភេទដោយមិនបានការពារ។ ថ្នាំពន្យារកំណើតបន្ទាន់ មានប្រសិទ្ធភាពបំផុតនៅពេលលេបក្នុងរយៈពេល 72ម៉ោង (3 ថ្ងៃ) បន្ទាប់ពីការរួមភេទ។

គួរប្រើពេលណា?
- គេប្រើក្នុងគោលបំណងសម្រាប់ការពន្យារកំណើតបម្រុងតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងករណីមួយចំនួនដូចជា
- ស្រោមអនាម័យរហែក ឬរបូតពេលរួមភេទ
- មានការរំលោភសេពសន្ថវៈ
- ការប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រពន្យារកំណើតជាអចិន្ត្រៃយ៍មិនត្រឹមត្រូវ (ខកខានការលេបថ្នាំ POP រឺ COC 2 ថ្ងៃជាប់ៗគ្នា ជាដើម)

របៀបប្រើ៖
- លេបតាមមាត់ អោយបានលឿនបំផុតមុនរយៈពេល72ម៉ោង
- ករណីមានក្អួតបន្ទាប់ពីលេបថ្នាំបាន 2-3ម៉ោង សូមលេបបន្ថែម1គ្រាប់ទៀត

ផលរំខាន៖
- ក្អួតចង្អោរ វិលមុខ ឈឹក្បាល
- តឹងដោះ
- រដូវមិនទៀងជាដើម

សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យក្នុងករណី
- សង្ស័យថាមានផ្ទៃពោះ
- មានការផ្លាស់ប្តូរក្លិន ឬពណ៌នៃទឹករំអិលទ្វារមាស
- ឈឺពោះ ឬអាងត្រគាក
- មានការឈឺចាប់អំឡុងពេលរួមភេទ
- មានការហូរឈាមទ្វារមាសខ្លាំង ឬយូរ
- ខកខានមករដូវក្នុងរយៈពេល 4 សប្តាហ៍បន្ទាប់ពីប្រើថ្នាំពន្យារកំណើតបន្ទាន់

ប្រភព៖ 

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/emergency-contraception

គម្រោងដំណាក់កាលដំបូងសម្រាប់មនុស្សទូទៅ ហើយមានទំនួលខុសត្រូវរៀបចំសម្រាប់បុគ្គលិកដែលដឹកនាំមុនថ្ងៃរៀបការ។ មន្ត្រី​នៃ​សាលា​ដំបូង​បាន​គិត​ថា និង​មើល​ចំណុច​សំខាន់​ដែល​ត្រូវ​ថែទាំ​សុខភាព​អាពាហ៍ពិពាហ៍។

ពិនិត្យសុខភាពអាពាហ៍ពិពាហ៍ ?

ពិនិត្យ​មើល​ការ​រៀប​ការ​ជា​ពិសេស​នៃ​ការ​ពិនិត្យ​មើល ​សុខភាព​ក្នុង​ការ​បន្ថែម​លក្ខណៈ​ពិសេស​អំពី​ជំងឺ​ពូជ​មាន​កូន​ និង​ជំងឺ​កាមរោគ​(​តំបន់​ជុំវិញ​)។ ទី១ ក្រុមការងារអាចការពារសុខភាព ឬជំងឺគ្រុនចាញ់។

ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ការ​ពិនិត្យ​សុខភាព​មុន​ពេល​រៀបចំ​ការ​គឺ​សំខាន់?

វាច្បាស់ណាស់នៅក្នុងព័ត៌មានអំពីស្ថានភាពសុខភាពដែលខ្សោយដោយសារតែមិនយល់ច្បាស់អំពីប្រវត្តិរបស់បុគ្គលិក ដូច្នេះការដឹកនាំទាក់ទងនឹងលទ្ធភាពនៃការចិញ្ចឹមកូន ឬមានចំណែកនៃរឿងសំខាន់។

ទី៖

• ដើម្បីរៀបចំផែនការមានកូន
• ដំណោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ឬលក្ខខណ្ឌហិរញ្ញវត្ថុ ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងទារក
• ផែនការដោះស្រាយលទ្ធភាពនៃការមានកូន។

គោលការណ៍សំខាន់ដែលត្រូវពិនិត្យរៀបចំផែនការ៖

1. ការបង្ហាញ សុខភាពទូទៅ៖ ទម្ងន់តូច ចែវ បើកមើលបេះដូង និង កន្លែងលាក់អារម្មណ៍ ពិនិត្យផ្ទៃពោះ និង ពោះធំ
2. ទី១ ឈាម៖ ក្រុមឈាម (ABO-RH) ផ្តល់ចំនួនគ្រាប់ឈាម (CBC), អង្គម្ចាស់ នយោបាយ កញ្ជ្រឹលឡឺឡឺ (អូច) និងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B
3. ជំងឺគ្រុនចាញ់ដែលឆ្លងមេរោគ (STD)៖ រោគស្វាយ, ជំងឺប្រទាលទឹកបាយ, ជំងឺអ៊ាប៉េស (ជំងឺអ៊ប៉ស), ជំងឺបង្ករដោយមេរោគជំងឺ Chlamydia, បាក់តេរីនៅទ្វារមាស, ការឆ្លងមេរោគផ្សិត និងមេរោគផ្សិត។
4. រោគស្ត្រី៖៖ បិទលើទ្វារមាស និងមាត់ស្បូន ស្ថានភាពរោគស្ត្រី ដូចជាដុំគីសជ្រូក និងដុំសាច់ស្បូន។

ពិនិត្យសុខភាពរៀបការដល់គេហដ្ឋាន

ប្រភព៖

https://elyonclinic.com.sg/pre-marital-screenings-why-couples-need-them-before-marriage/

https://www.bangkokhospital.com/en/content/check-up-before-marriage

https://healthtracka.com/pre-marriage-test-for-couples/